Hoe presenteren we onszelf op het internet? Hoe verhoudt onze online identiteit zich tot onze offline identiteit? Dat vroeg kunstenaar Dries Verhoeven zich af nadat hij verslaafd raakte aan de datingapp Grindr, de Tinder voor homo’s. In het dagelijks zijn we allemaal acteurs, we presenteren onszelf zoals wij willen dat anderen ons zien. Nu we meer en meer online socializen, moeten we nadenken over twee identiteiten: eentje offline, maar ook eentje online.
Wanna play?
Waar Dries in het echte leven veel over belangrijke zaken in het leven nadenkt, was hij online erg eendimensionaal, geeft hij toe aan Kim Bos van de NRC Next: “Ben je een keer dronken, kom je thuis, denk je: waarom heb ik zo weinig berichtjes? Plaats je een foto met een ontbloot bovenlijf als profielfoto, begint je telefoon te zoomen. Instant effect. Diepgang verdwijnt als iemand mijn geilste pornofantasie lijkt te gaan vervullen.”
Dries is niet de enige die online anders is dan offline, de situatie die hij beschrijft is voor de hele Y-generatie herkenbaar. Volgens Dries is het internet de openbare ruimte van de toekomst, maar wat zijn de gevolgen als we ons zo anders gedragen in de digitale ruimte dan in een fysieke openbare ruimte?
Offline vs. online
Laten we eerst ingaan op zelfrepresentatie, oftewel je offline identiteit. Socioloog en schrijver Erving Goffman stelt in The presentation of self in everyday life dat we bij elke interactie met anderen een bepaalde rol aannemen. Afhankelijk van de situatie waarin we ons bevinden voeren we een andere perfomance op. Herkenbaar, als je eens even nadenkt over hoe je je gedraagt bij je vrienden thuis of bijvoorbeeld op een eerste date. Marketeer Jeroen Huynen legt uit dat het moeilijke van een online identiteit is dat je voortdurend moet dezelfde rol moet spelen. Je kunt op Facebook jezelf voor maar op één manier laten zien, zowel voor je vrienden als voor die date. Maar ook voor bijvoorbeeld je familie of collega’s. In het tijdperk zonder internet kon je nog even uit die rol stappen of een andere rol aannemen. Nu moet je online constant dezelfde rol aanhouden en aanvullen.
“Vrijwel iedereen heeft tegenwoordig een smartphone, terwijl ik met iemand praat kan ik gemakkelijk en snel haar Facebook- of LinkedIn-profiel checken.” Jeroen Huynen.
Onze online en offline identiteiten zijn zo met elkaar verstrengeld dat je online persona effect heeft op hoe mensen jou in het echte leven zien. Je kunt nooit je masker afzetten en uitrusten van je performance. Want hoe je je online voordoet, moet overeenkomen met je offline identiteit. Zo niet, loop je kans op gezichtsverlies. Je raakt je geloofwaardigheid kwijt en dat kan gevolgen hebben. Denk bijvoorbeeld aan potentiële werkgevers die op basis van je Facebook-foto’s je niet meer willen aannemen.
Social vs. datingapps
Jeroen heeft het in zijn betoog vooral over sociale media sites zoals Facebook, Twitter en LinkedIn. Terwijl Dries ingaat op de zelfrepresentatie op datingsites en apps. Het verschil is dat Facebook en Twitter openbaar zijn. Het doel is netwerken en het onderhouden van contacten. Datingsites zijn meer privé en je hebt een ander doel, namelijk het vinden van een partner, of het nou is voor seks of een serieuze relatie. Doordat het verschillende situaties zijn met verschillende doelen, presenteer je jezelf op een andere en minder intensieve manier.
We zijn maar mensen. Mensen hebben af en toe rust nodig en aandacht. Misschien zijn de datingapps tegenwoordig die rustmomenten waarop we onze nooit stoppende performance kunnen laten varen en even een simpele rol kunnen spelen. Die van een meisje met een leuk gezichtje of een jongen met een goeie sixpack, niet meer en niet minder. De minder publieke omgeving van datingsites, maakt dat we niet het risico lopen op gezichtsverlies als we een ander masker opzetten. En een leuk extraatje is natuurlijk dat we van die aandacht ook nog eens een flinke ego-boost krijgen.
Cover: DavidGroehring
