[mks_dropcap style=”letter” size=”48″ bg_color=”#ffffff” txt_color=”#000000″]’N[/mks_dropcap]og even snel een stemwijzer invullen om te beslissen op welke partij ik woensdag ga stemmen’. Het is helemaal geen gekke gedachte, want veel zwevende kiezers nemen de keuze die de stemwijzer aanraadt mee in de beslissing op welke partij zij gaan stemmen. Dit ingenieuze instrument is compleet van Hollandse bodem en nu ook razend populair in andere Europese landen. Helemaal niet gek, volgens Jasper van de Pol, docent politieke Communicatie aan de Universiteit van Amsterdam, is dit de enige vorm van politieke communicatie die zeer inhoudelijk is en toch zo’n bereik heeft. Bijna 40 procent van de Nederlandse kiezers vult een stemwijzer in. Maar is die wijzer wel betrouwbaar?
Ex-minister van Binnenlandse Zaken Plasterk zal waarschijnlijk ‘nee‘ antwoorden op deze vraag. Hij vulde in 2015 de Brabantse stemwijzer in en kwam tot zijn grote schrik niet uit op zijn eigen partij de PvdA, maar op Jezus Leeft! Plasterk probeerde deze blunder goed te praten door te zeggen dat hij niet wist dat die partij bestond.
Plasterk kwam niet uit op zijn eigen partij de PvdA, maar op Jezus Leeft!
Stemwijzer niet per definitie betrouwbaar
Van der Pol deed vier jaar lang onderzoek naar stemwijzers. Volgens hem zijn de wijzers niet per definitie betrouwbaar, maar kunnen ze prima fungeren als hulpmiddel. Zijn advies is om niet zomaar op de uitslag van één stemwijzer af te gaan. Stemwijzers baseren namelijk de uitkomsten op slechts een aantal stellingen en niet op de gehele partijprogramma’s. Daarnaast worden mensen door een enkele stelling al richting een partij gestuurd. Als je het bijvoorbeeld eens bent met stellingen die met duurzaamheid te maken hebben, word je eerder richting een groene partij geduwd en als je voorstander bent van meer snelwegen, dan zal je eerder bij een rechtse partij uitkomen. Dit is tegenstrijdig, omdat in dit geval niet alle stellingen van een verkiezingsprogramma even zwaar worden meegenomen. Eén stelling kan in dit geval al het verschil maken.
De stemwijzers zijn niet per definitie betrouwbaar, maar kunnen prima fungeren als hulpmiddel
Bovendien zijn de stellingen bij verschillende wijzers op andere manieren geformuleerd, waardoor er bij elke kieswijzer die je invult een andere partij uit kan komen rollen. De stellingen ‘Na 10 uur moeten de winkels dicht zijn’ en ‘Tot 10 uur kunnen de winkels open blijven’, betekenen hetzelfde, maar zijn anders gesteld. Door die andere formuleringen kunnen de antwoorden beïnvloed worden. Ook kijken de wijzers alleen naar standpunten van de komende vier jaar en niet naar de afgelopen jaren. Dit is heel jammer. Er zijn genoeg nadelen op te noemen dus. Dan maar geen stemwijzers meer invullen?
Maakt de stemwijzer toch wijzer?
Volgens van der Pol kunnen stemwijzers wel degelijk wijzer maken. Ze kunnen je bewust maken van welke punten belangrijk voor je zijn. De meeste mensen nemen immers niet uitgebreid alle partijprogramma’s door, maar nemen wel de tijd om een wijzer in te vullen. Het is dus aan te raden om niet te kijken naar stemadvies, maar naar welke issues je persoonlijk belangrijk vindt en vervolgens te onderzoeken welke argumenten de partijen gebruiken bij deze issues. Zoals het voorbeeld van Plasterk duidelijk maakt, kun je beter niet je gehele partijkeuze van het invullen van één wijzer afhangen. Stemwijzers kunnen dus heel informatief zijn, als je maar weet hoe je ze moet gebruiken.
