[mks_dropcap style=”letter” size=”48″ bg_color=”#ffffff” txt_color=”#000000″]O[/mks_dropcap]oit kon je als sportkijker niet om de NOS heen. Op zondag zat iedereen klaar voor samenvattingen van de Eredivisie. 19.00, elke week weer. En tijdens de zomer keken we massaal naar de Tour de France, een kampioenschap voetbal of de Olympsiche Spelen. Maar in de traditie van alleen bij de NOS sport kijken ontstaan scheuren
Wat vooraf ging
De NOS zendt sport al uit sinds 1959. Met Sport in beeld – een productie van KRO, VARA, VPRO en NCRV – werd geprobeerd sport de huiskamer in te krijgen. Tien jaar later, in 1969, kwam de hernoeming naar wat vandaag nog steeds een begrip is: Studio Sport.
Al die jaren waren de sportprogramma’s van de NPO onbedreigd. De NOS had een absoluut monopolie. Het was een tijd waarin menig kind volwassen werd met de stemmen van Theo Koomen, Hugo Walker en Mart Smeets, die alles soepel aan elkaar praatten.
Met de komst van onder andere RTL en SBS begon de strijd om uitzendrechten. In februari 1996 ging het roer om. De KNVB startte samen met Endemol, Philips, Nuon en De Telegraaf zender Sport7. Onder de slogan: We gaan iets nieuws doen.
Sport7 zou de Eredivisie live uitzenden voor de prijs van een zak patat per maand. Maar Nederland was niet klaar voor betaaltv. En er was weinig animo voor net niet legendarische wedstrijden als RBC Roosendaal – Cambuur Leeuwarden. Sport7 viel binnen 10 maanden.
Mede schuldig aan het lot van Sport7? De NOS. Want die zond toch de samenvatting van elke wedstrijd uit? 19.00, elke week weer? Waarom zou er dan een extra zender nodig zijn, laat staan dat de Nederlander ervoor zou betalen? De dreiging voor de NOS leek geweken.
De laatste jaren
John de Mol, één van de initiatiefnemers achter Sport7, zag zijn droom uiteen spatten. Maar hij had wat geleerd: voor succes heb je de samenvattingen nodig. Hij begon zender Talpa en kocht de rechten. De Mol dacht zo gewonnen te hebben; de NOS van het veld verdreven.
Niets bleek minder waar. Want de NPO wist: de kijker wil grote clubs eerst, geen reclame tussen samenvattingen en het hele programma ineens. Met grote clubs als laatst, reclame tussendoor en een onderbreking van een half uur deed Talpa het tegenovergestelde.
Het resultaat? Talpa ging roemloos ten onder, samen met andere even weinig bekeken programma’s. De NOS bedacht zich geen moment en kocht de uitzendrechten terug. Daarna bleef het lang stil rondom de uitzendrechten. Was alles dan weer als vanouds?
SBS: “De grootste competitie komt naar onze grootste zender!”
Dat leek zo tot juni 2014. Toen kondigde SBS aan: “De grootste competitie komt naar onze grootste zender!” De NOS kon een biedingsoorlog om Champions League-rechten niet aan. Weg was het vertrouwde gevoel van Tom Egbers tijdens Real Madrid – Manchester United.
Tv-land hield haar hart vast. Sport bij de commerciëlen was tot nu toe mislukt. Maar dit keer ging het goed. SBS bleek elke week 20 000 meer kijkers te trekken dan de NOS. Vooral door samen te werken met Nu.nl, waardoor het makkelijker was wedstrijden online te kijken.
Sport buiten de NOS bleek te kunnen, mede getuige het succes van Ziggo – dat basketbal, Formule 1, het nationaal dameshandbalteam en zelfs korfbalfinales live uitzendt. Fox pakt intussen marktaandeel met de Eredivisie, NFL en Superbowl. Is het monopolie dan voorbij?
Het grote geld
Misschien denk je: “Nee, ze hebben de Olympische Spelen! En de Tour de France!” Maar daar zit een struikelpunt voor de NOS. Het Internationaal Olympisch Comité verkocht haar uitzendrechten vanaf 2018 tot 2024 aan Discovery. Voor 1,3 miljard euro, welteverstaan.
Voor dat geld krijgt Discovery nogal wat privileges. Het mag twee sporten uitzenden op haar dochterkanaal Eurosport. En de NOS mag alleen samenvatten. Stel dat Discovery kiest voor schaatsen en shorttrack, dan kan de NOS geen race meer uitzenden die om een plak gaat.
Zo begint het niet meer hebben van uitzendrechten een trend te worden bij de NOS. Voor de nostalgische kijker kan dat vervelend zijn. Minder vaak een Mart Smeets die eens uitlegt wat mooie sport is. Of een Jack van Gelder die blijft schreeuwen wie nou een doelpunt maakte.
Maar saillant detail: beide heren zijn verdwenen naar een commerciële zender, het eerder genoemde Ziggo. Misschien kan dat dan worden omschreven als het probleem. Het grote geld neemt niet alleen sportuitzendingen over – het haalt haar iconen net zo goed binnen.
Cover: paulbr75
