Begin deze maand verscheen op Videoland de Nederlandse documentaire ‘Ik ben influencer’. Hierin worden een jaar lang drie van de populairste online sterren van dit moment gevolgd: Kaj Gorgels, Juultje Tieleman en Quentin Correia (Qucee). De kijker krijgt niet alleen een exclusief beeld achter de schermen, maar er wordt ook afgerekend met de verwarring en vooroordelen van het begrip “influencer”. Daarnaast wordt duidelijk wat voor druk en onzekerheid deze jonge mensen ervaren in de oppervlakkige schijnwereld van de sociale media.
De documentaire
‘Ik ben influencer’ geeft een kijkje in het leven van drie totaal verschillende mensen met één ding gemeen: ze zijn alle drie influencer. Een influencer is volgens de documentaire een persoon die een bovengemiddeld aantal volgers heeft op sociale media, zoals YouTube en Instagram, en in staat is deze te beïnvloeden. Kaj Gorgels en Juultje Tieleman verwierven vooral volgers via Instagram, terwijl Quinten – alias Qucee – bekend werd via YouTube.
Inmiddels hebben ze alle drie meer dan een half miljoen volgers en behoren ze tot de populairste influencers van ons land. Kaj maakt humoristische filmpjes op Instagram, heeft een eigen theatershow, presenteert verschillende programma’s en won vorig jaar de Televizier Talent Award. Ook Juultje is erg actief op Instagram, vlogt, is model en werkt aan een zangcarrière. Qucee maakt verschillende video’s op YouTube en brengt eigen muziek uit. De kijker wordt via deze drie online-idolen meegenomen achter de schermen bij opnames, het maken van Instagram-foto’s, verschillende events en meer.
Negatieve lading
De tijd dat nagenoeg alle kinderen brandweerman of juf wilden worden is voorbij. Steeds meer kinderen dromen van een carrière als influencer. Het zijn dé idolen van de huidige jeugd. Toch lijken aan het begrip “influencer” allerlei vooroordelen te kleven en heerst er verwarring over de precieze betekenis. Vooral bij oudere generaties, die niet zijn opgegroeid met de populaire term, lijkt het begrip negatieve associaties op te wekken. Er wordt vaak aangenomen dat influencers een makkelijk leven hebben, nauwelijks iets hoeven te doen, geen echte baan hebben, de jeugd negatief beïnvloeden en bakken met geld verdienen. De documentaire rekent af met dit stigma door onder andere te laten zien hoe ambitieus de drie influencers zijn, hoeveel verschillende talenten ze hebben en hoe hard ze elke dag werken.
Mensen zijn gewend om in hokjes te denken en dat verklaart wellicht waarom sommigen het lastig vinden om te begrijpen wat een influencer precies doet. Iedere influencer is namelijk anders en heeft zijn eigen kwaliteiten en ambities. Een influencer kan video’s maken, maar tegelijkertijd ook model zijn, presenteren en muziek uitbrengen. De term influencer wil alleen zeggen dat iemand een groot bereik heeft op sociale media en hierdoor in staat is mensen te beïnvloeden. Het zegt dus niets over wat iemand doet en op welke manier er geld wordt verdiend. Zowel Kaj als Qucee geven aan dat de term “influencer” eigenlijk niet klopt en zien zichzelf meer als entertainer.
Schijnwereld
Alles draait om het perfecte lichaam en het perfecte leven. Een goed uiterlijk, veel sporten, gezond eten, de hele wereld rondreizen en een grote vriendenkring hebben is enorm belangrijk.
Naast de negatieve lading die het begrip “influencer” lijkt te hebben, heerst ook het beeld dat influencers het perfecte leven zouden leiden vol glitter en glamour. Ook met dit vooroordeel rekent de documentaire af door de oppervlakkigheid van sociale media, en de druk en onzekerheid die de online sterren ervaren, te schetsen. Op de sociale media platformen lijkt tegenwoordig een soort ideaalbeeld te heersen, waar iedereen aan moet voldoen. Vooral voor vrouwelijke influencers ligt de druk hoog. Alles draait om het perfecte lichaam en het perfecte leven. Een goed uiterlijk, veel sporten, gezond eten, de hele wereld rondreizen en een grote vriendenkring hebben is enorm belangrijk.
Via sociale media platforms wordt een schijnwereld gecreëerd door onder andere het gebruik van fotoshop en filters, en simpelweg door alleen leuke dingen te delen. Dit maakt het vrij gemakkelijk een beeld van jezelf neer te zetten dat totaal niet overeenkomt met de realiteit. Influencers maken hiermee vooral jonge kinderen, maar ook elkaar, onzeker. Wanneer ben je goed genoeg?
Wat daarnaast een rol speelt is het aantal volgers, likes, views en positieve reacties. Hoe meer volgers je hebt, hoe groter je bereik is, hoe meer je foto’s of video’s bekeken zullen worden en hoe relevanter je bent. De druk om gevolgd te worden en relevant te blijven is voor een influencer ontzettend hoog. Er zijn tegenwoordig zoveel influencers dat het essentieel is om jezelf te blijven onderscheiden en je publiek iets unieks te bieden.
Wat in de documentaire ook naar voren komt is het feit dat de online drempel voor het plaatsen van reacties heel laag lijkt te liggen, met name voor jonge kinderen. Influencers ontvangen bijna dagelijks bekritiserende en haatdragende reacties onder hun foto’s of video’s. De documentaire haalt dus het veelvoorkomende vooroordeel, over het gemakkelijke leven dat influencers zouden hebben, onderuit.
Eenzijdig beeld?
‘Ik ben influencer’ rekent dus duidelijk af met het stigma rondom influencers. Het legt de nadruk op de ambities, talenten en veelzijdigheid van de influencers, laat zien hoe hard ze werken en schetst de keerzijde van het beroep. Wat echter wel opvalt is dat verschillende aspecten, waaronder de hoeveelheid geld die influencers per gesponsorde Instagram-foto of YouTube-video verdienen en de negatieve invloed die zij op jonge kinderen kunnen hebben, niet aan bod komen. Je kunt je dus afvragen of het beeld dat wordt geschetst niet te eenzijdig is. En belangrijker nog: zit er in sommige vooroordelen niet een kern van waarheid?
Cover: Diggity Marketing
