[mks_dropcap style=”letter” size=”48″ bg_color=”#ffffff” txt_color=”#000000″]V[/mks_dropcap]orige week keek ik een documentaire van Zembla die mijn mond deed openvallen. Het communicatienetwerk C2000, dat gebruikt wordt door alle hulpdiensten, is sterk verouderd en al jaren dringend aan vervanging toe. De 85000 gebruikers van C2000 hadden vorig jaar al een verbeterd systeem moeten hebben, maar de invoering hiervan blijft maar vertraging oplopen. Zembla onderzocht daarom hoe veilig wij nog zijn met het verouderde C2000 netwerk. Hierbij komt naar voren dat de overheid er een potje van maakt en de politiek niet inziet dat ze de veiligheid van miljoenen mensen op het spel zetten.

Incidenten
Er is een aantal grote incidenten geweest waarbij het netwerk niet naar behoren functioneerde. Na de crash van Turkish Airlines-vlucht 1951 bij Schiphol in februari 2009 was communicatie tussen de meldkamer en ambulancediensten, brandweer en politie regelmatig onmogelijk, omdat het netwerk al dit verkeer niet aankon. Dit resulteerde in een grote chaos rondom het rampgebied. Ook tijdens de aanslag op Koninginnedag in Apeldoorn en tijdens rellen bij een beachclub in Hoek van Holland lag C2000 korte tijd plat. Zeker bij de rellen heeft dit ernstige gevolgen gehad; politieagenten voelden zich zo in de steek gelaten dat ze zich genoodzaakt voelden zichzelf met hun vuurwapens te beschermen. Gevolg: zes gewonden en een dode.

Politieagenten voelden zich zo in de steek gelaten dat ze zich genoodzaakt voelden zichzelf met hun vuurwapens te beschermen. Gevolg: zes gewonden en een dode

Nalatig
Na deze incidenten lijkt het aannemelijk dat de overheid inziet dat er op korte termijn iets moet veranderen aan dit netwerk. Het tegendeel blijkt. In de periode van 2009 tot 2014 zijn er alleen maar 65 zendmasten bijgebouwd, waardoor C2000 op meer plaatsen in Nederland dekking heeft. Naast dat het schandalig is dat er überhaupt nog niet in heel Nederland dekking was voor het communicatienetwerk, blijkt ook dat hulpdiensten na deze vijf jaar in een aantal erg risicovolle gebieden, bijvoorbeeld bij een kerncentrale, nog steeds geen gebruik kunnen maken van het C2000 netwerk.

Toenmalig minister van Justitie en Veiligheid Stef Blok kwam eind juni 2017 met de mededeling dat er in november van dat jaar eindelijk een verbeterd en vernieuwd C2000 netwerk zijn intrede zou doen. Iedereen buiten de politiek wist al dat dit plan op zo’n korte termijn niet haalbaar was, maar minister Blok realiseerde zich dit pas een maand later. Hij blies het plan alsnog af, waardoor dat de hulpdiensten voorlopig nog met het oude systeem opgescheept zitten. Moet er dan niet zo snel mogelijk een nieuwe datum gekozen worden voor het voltooien van het nieuwe C2000 netwerk?

2775 incidenten
Het Ministerie van Justitie en Veiligheid ziet die noodzaak niet; uit een geheim document blijkt dat het huidige netwerk volgens het ministerie nog robuust en stabiel is. Het televisieprogramma Zembla komt daarentegen met schokkende cijfers die het tegendeel bewijzen. Uit een storingsanalyse van Henk van Beek blijkt dat tussen april 2015 en augustus 2017 er 2775 incidenten zijn geweest met C2000. Circa duizend incidenten zijn te wijten aan een defect onderdeel dat simpelweg verouderd is. Er is duidelijk sprake van een stijgende lijn in het aantal incidenten.

Een ander niet eerder gepubliceerd document van het Ministerie laat zien dat ook die twijfelt aan de crisisbestendigheid van het netwerk. In dit document staat dat de kans voor gelieerde gebruikers groot is dat communicatie via C2000 niet meer mogelijk is na een terroristische aanslag. Dit betekent dat bij dit soort situaties alleen nog maar de belangrijkste gebruikers binnen een bepaald gebied gebruik kunnen maken van dit netwerk. Dit gebeurt allemaal om overbelasting van het netwerk te voorkomen. Probleem is wel dat wanneer er ergens anders in het land nog een aanslag gepleegd wordt, of een ander incident plaatsvindt, dat er mogelijk voor die mensen geen communicatie meer mogelijk is.

De reactie van het Ministerie doet denken aan een winkeldief die het op een lopen zet als er gevraagd wordt of hij de inhoud van zijn tas even wil laten zien

Zeker over deze uitspraak wilde Zembla graag opheldering van het Ministerie, maar dat blijft al het contact met de media afhouden. Sterker nog; het Ministerie heeft iedereen die iets met C2000 te maken heeft verboden om met journalisten te praten. Zelfs de schilders van een zendmast houden hun kaken stijf op elkaar. De reactie van het Ministerie doet denken aan een winkeldief die het op een lopen zet als er gevraagd wordt of hij de inhoud van zijn tas even wil laten zien. Na de uitzending van Zembla heeft de overheid eindelijk iets naar buiten gebracht: een persbericht waarin staat dat het nieuwe netwerk pas eind 2019 klaar zal zijn.

Het Ministerie geeft aan dat het druk bezig is met het vernieuwen van het netwerk en het vergroten van de dekking. Ook geeft het keurig aan wat er gebeurt tijdens een terroristische aanslag. Het klinkt nu allemaal heel onschuldig en welwillend, maar wie de aflevering van Zembla gezien heeft, weet wel beter. VVD-kamerlid Arno Rutte heeft de aflevering ook gezien en heeft direct een aantal Kamervragen gesteld. Voor nu zit er niets anders op dan anderhalf jaar hopen dat er niets ernstigs gebeurt en dat we niet zullen hoeven zeggen: ‘Had dat vernieuwde netwerk nou maar in 2017 al ingevoerd.’

Zeer zorgelijke bevindingen van @ZEMBLA over C2000. De beschikbaarheid en werking van calamiteitennetwerk #C2000 moet nu en in de toekomst altijd geborgd zijn! Ik heb indringende vragen gesteld. pic.twitter.com/XXfG3FoRdu

— Arno Rutte (@arnorutte) 16 mei 2018

Eindredactie: Kevin Hesp / Cover: abietams