[mks_dropcap style=”letter” size=”48″ bg_color=”#ffffff” txt_color=”#000000″]H[/mks_dropcap]et nieuws staat er de laatste paar jaren vol van: oorlog met Georgië, groene mannetjes op de Krim en militaire steun in de Donbas en Syrië. Het lijkt alsof de huidige regering in Moskou militair wil ingrijpen bij al haar buurlanden, maar is er ook zoiets als een vriendelijke Russische invasie. Het klinkt misschien gek, maar die is er. De afgelopen maand hebben Russischtalige journalisten in Estland de eerste Russischtalige zender van het land opgericht. Toegegeven, het is natuurlijk geen echte invasie, maar het is wel een belangrijke ontwikkeling in de Estse media.
Russen in Talinn
Waarschijnlijk heb je geen flauw idee wat de hoofdstad van Estland is: Talinn, dus. Wat is er in Talinn? Een nieuwe TV-zender speciaal voor de Russischtalige inwoners van Estland. Waarom? Nou, je moet je voorstellen dat er in Estland, net als in Oekraïne en Letland, een grote minderheid van ‘etnische Russen’ wonen. Dit is tot op zekere hoogte een overblijfsel van de Sovjetperiode. Deze landen waren toen onderdeel van de Sovjet-Unie. Om dit land stabieler te maken, besloot de communistische regering in Moskou zo veel mogelijk mensen van woongebied te laten wisselen. Zo werden mensen die opgegroeid waren in Kiev bijvoorbeeld overgeplaatst naar Astana, in het huidige Kazachstan. De bedoeling hiervan was nationalisme te voorkomen. Na het onafhankelijk worden van landen zoals Estland, bleef de Russischtalige bevolking meestal wonen waar ze woonden. In eerste instantie zorgde dit totaal niet voor problemen, maar in de afgelopen paar jaar zijn de relaties tussen Rusland en haar buurlanden zo erg verslechterd dat het ruzies veroorzaakt tussen de verschillende bevolkingsgroepen van landen zoals Oekraïne en Estland.
Informatieoorlogen
Volgens de autoriteiten in Kiev en Talinn hielp de propaganda uit Rusland ook niet erg mee. Russischtalige zenders, die met name vanuit Rusland zelf opereerden, werden door verschillende regeringen beschuldigd van het goedpraten van invasies en het promoten van leugens en propaganda. Dit leidde tot wat ook wel de informatieoorlog genoemd wordt. Het gevolg van deze informatieoorlog is dat de zenders verboden werden. Eerst in Oekraïne, maar daarna ook in Letland en Litouwen. Niet alleen is dit in strijd met de vrijheid van meningsuiting, maar het helpt niet echt met het steeds verder uit de hand lopende conflict tussen de Russischtalige bevolking en de rest van de bevolking. Russischtalige Esten gingen juist meer kijken naar online zenders uit Rusland, zoals RT. Dit leidde tot een nog grotere splitsing tussen de bevolkingsgroepen. “Publieke opinie werd in feite gecreëerd buiten Estland,” legt Darja Saar uit in een interview met Monocle “Als regering kun je daar niet blij mee zijn.”
Wij, Russen, hebben eindelijk een reden om de televisie aan te zetten en te kijken wat er allemaal gebeurd is in de wereld, in het Russisch.
Een betere optie?
Darja Saar is de eindredacteur van ETV+, de nieuwe Russischtalige zender op de Estse staatstelevisie. Ze denkt dat het kanaal een betere oplossing is dan het simpelweg verbieden van zenders. “Wij geven Russen een gevoel van waardigheid en maken hen zichtbaar. Daarnaast informeren we ons publiek niet alleen over de beslissingen die hier in Talinn gemaakt worden, maar ook in Moskou en daarbuiten.” Om te slagen in haar doelstelling, moet de zender wel kijkers kunnen weglokken van de grote Russische zenders. Dat ETV+ een serieuze concurrent is voor deze zenders, blijkt uit de reactie van bijvoorbeeld Russia Today, een grote international Russische zender. Nog voor de eerste uitzending van ETV+, was er een segment op Russia Today waar de zender een propaganda-tool voor de elite in Estland werd genoemd. Toch wil Saar niet te overmoedig overkomen. “Niemand gelooft dat ETV+ alle problemen met de Russischtalige bevolking in Estland kan oplossen, maar het kanaal is een begin. Wij, Russen, hebben eindelijk een reden om de televisie aan te zetten en te kijken wat er allemaal gebeurd is in de wereld, in het Russisch.”
Een voorbeeld voor de hele wereld
En hiermee is het onmogelijke gebeurd. Estland is als klein en normaal gezien ‘onbelangrijk’ land een voorbeeld voor de hele wereld geworden. “Voor ons is het duidelijk: als je iets met integratie in de media wilt doen, is het absoluut duidelijk dat je dat voor de lange termijn moet doen,” zegt Anne-ly Reimaa, de staatssecretaris van cultuur in Estland. “Ik heb grote verwachtingen dat dit kanaal op die manier zal werken.” Daarmee raakt Reimaa de kern. Estland is niet het enige land ter wereld waar een grote minderheid een andere taal spreekt; landen als Israel en Turkije hebben vergelijkbare, maar veel grotere problemen. Het is beter, voor zowel het land als de minderheid die daarbinnen woont, om vredelievend naast elkaar te wonen. De methode die Estland met ETV+ pioniert, kan in veel verschillende landen gebruikt worden om integratie te bevorderen. Niemand denkt dat alle problemen zo opgelost kunnen worden, maar in ieder geval zou het kunnen leiden tot een dialoog.
