Slaapverlamming is een verschijnsel waarbij mensen voordat ze in slaap vallen of nadat ze ontwaken niet in staat zijn zich te bewegen. Het gaat vaak gepaard met hallucinaties van zwarte schimmen en demonische figuren. Slaapverlamming is niet alleen een beangstigende ervaring, het ligt ook ten grondslag aan mythes die zich in verschillende tijden en culturen ontwikkelden. In het tweede deel van dit drieluik schrijf ik over mijn ervaringen met slaapverlamming en de geschiedenis ervan.
De grens
ankara escort
eve gelen escort
gaziosmanpaşa escort
keçiören escort
kızılay escort
kolej escort
maltepe escort
mamak escort
ofise gelen escort
otele gelen escort
rus escort
sihhiye escort
sincan escort
tandoğan escort
tunalı escort
türbanlı escort
ulus escort
yenimahalle escort
Eerder schreef ik over mijn ervaring met lucide dromen, waarbij mensen in staat zijn meer controle over hun dromen uit te oefenen. Net als lucide dromen, bevindt slaapverlamming zich op de grens van waken en slapen. In beide gevallen is de geest wakker, maar het lichaam niet. Toch hebben lucide dromen en slaapverlamming verder weinig gemeen.
Mijn ervaring
Allereerst heeft slaapverlamming niks te maken met slapende ledematen. Zo nu en dan word ik wakker met een slapende arm, omdat mijn hoofd op mijn arm ligt. Een verlamming als deze is eenvoudig te verklaren vanuit een beknelde doorbloeding. Slaapverlamming is lastiger te verklaren. Bij slaapverlamming is niet een deel van het lichaam verlamd, maar het gehele lichaam. De eerste keer dat ik een slaapverlamming had, wist ik nog niet wat het was.
Eigenlijk ontstaat slaapverlamming bij elke slaapsessie. Spieren in het lichaam ontspannen zich, wat betekent dat dromers de bewegingen in hun droom niet naar de echte wereld kunnen transformeren. Zo wordt voorkomen dat een dromer zichzelf of anderen pijn doet. Slaapverlamming wordt pas slaapverlamming genoemd als het bewustzijn helder is tijdens de verlamming. Normaal gesproken valt het ontspannen van spieren en het moment dat men het bewustzijn verliest samen, maar in het geval van slaapverlamming niet. Terwijl spieren zich ontspannen, is het bewustzijn helder.
Vooral toen ik actief bezig was met lucide dromen werd ik af en toe wakker met slaapverlamming. Slaapverlamming vindt plaats tijdens Rapid Eye Movement (REM-)slaap, waarin ook gedroomd wordt. Dit verklaart zowel het onvermogen om te bewegen als de hallucinaties die ontstaan. Zelf heb ik ervaring gehad met hypnopompe hallucinaties. Dit zijn hallucinaties die enkele seconden na het ontwaken ontstaan. Ik heb ze meegemaakt zonder dat ik kon bewegen en toen ik wel kon bewegen. In beide gevallen zag ik zwarte schimmen in mijn slaapkamer. Beangstigend, maar logisch te verklaren vanuit de wetenschap.
De geschiedenis
Ik ben ervan overtuigd dat ook ik in deze demonen had geloofd, als ik in de middeleeuwen had geleefd
Voordat de wetenschap uitleg kon geven over de levensechte hallucinaties, ontwikkelden zich verschillende mythes rondom slaapverlamming. Deze verhalen gingen over demonische figuren die de oorzaak zouden zijn van hevige druk op de borst en het onvermogen om te bewegen. Interessant genoeg, ontwikkelden deze verhalen zich in verschillende tijden en culturen. In Newfoundland ontstond The Old Hag, in Turkije Krabasan, in Japan Kanashibari en in Catalonië Pesanta. In joods-christelijke culturen werd veelal verwezen naar de incubus en de succubus. Zij zouden ‘s nachts respectievelijk vrouwelijke en mannelijke slachtoffers belagen. Henry Fuseli maakte in 1781 het schilderij The Nightmare, waarin een incubus op de borst van een slapende vrouw zit.
Incubus op borst van vrouw in diepe slaap.
‘The Nightmare’ – Henry Fuseli (1781)
De oorsprong van deze figuren ligt in eerste instantie bij de mensen die dachten te zijn bezocht door demonen. Vanuit mijn eigen ervaringen vind ik dit geen vreemde redenering. De druk op de borst, het onvermogen om te bewegen en de bijkomende hallucinaties zijn gegronde argumenten voor deze overtuiging – vooral wanneer deze wordt geplaatst in de tijdgeest. Ik ben ervan overtuigd dat ook ik in deze demonen had geloofd, als ik in de middeleeuwen had geleefd.
In de middeleeuwen was abortus illegaal en was monogamie, net als nu, de norm. Het was dan ook uit den boze om meerdere seksuele relaties te onderhouden. Hoewel mensen overtuigd waren van een toeziend oog van God, kon de incubus worden gebruikt als zondebok in het geval van overspel. Deze demonische verkrachter viel vrouwen ‘s nachts lastig, waarbij hij de al dan niet slapende vrouwen misbruikte. Als een ongetrouwde vrouw ongewild zwanger raakte, kon zij de schuld geven aan de incubus.
Ook het ontstaan van de succubus kan worden toegeschreven aan seksualiteit. De vrouwelijke tegenhanger van de incubus zou ‘s nachts mannen bezoeken en misbruiken. In de middeleeuwen werd de succubus gezien als veroorzaker van de natte droom. Ook de succubus zou op slachtoffers gaan zitten, wat tijdens slaapverlamming de druk op hun borst veroorzaakte.
Slaapstoornissen
Slaapverlamming is een slaapstoornis. Ik heb mijn ervaring niet als problematisch ervaren, maar het kan een symptoom zijn van slaapapneu en narcolepsie. Overigens is dit een van de weinige kansen dat ik het galgjewoord ‘slaapapneuklachten’ kan verwerken in een artikel, dus bij deze.
Een andere, bekendere slaapstoornis is slaapwandelen. Slaapwandelen kan worden gezien als de tegenhanger van slaapverlamming. Bij slaapverlamming zijn spieren ontspannen en is het bewustzijn helder, terwijl bij slaapwandelen precies het tegenovergestelde gebeurt. In het derde en laatste artikel van dit drieluik schrijf ik over mijn ervaringen met slaapwandelen.
Cover: pixabay via Pexels
Geëdit door Gijs Berk
