Deel I: De essentie van Heavy Metal
Je hebt vast weleens van Metallica gehoord. Misschien heb je zelfs een T-shirt van Iron Maiden in je kast hangen. Want waar de T-shirts van bekende heavy metal bands steeds populairder worden bij de mainstream, lijkt dat niet te gelden voor het muziekgenre zelf. En dat is zonde. Hoewel dat statement volledig subjectief is, ben ik ervan overtuigd dat iedereen op zijn eigen manier kan en zou moeten profiteren van de ware kracht van heavy metal. Metal is niet enkel een ‘muziekgenre’ en heeft voor iedereen wat te bieden. Vandaag ga ik mijn best doen om de essentie van het metal-genre uit te leggen en daarbij wellicht een deur te openen voor hen wiens interesse ik heb weten te pakken.
Heavy metal aan de oppervlakte
Scheurende gitaren en een keiharde bas die meespelen met het monsterlijke tempo van de beukende drums, terwijl er uit volle borst wordt gezongen over de verdoemenis, bloed en de hel. Zwetende boze mannen met lang haar ruisen het podium over als orkanen en het publiek doet in het kader van “good friendly violent fun” gewillig mee. Wanneer de lichten worden gedempt lijkt de spanning in de atmosfeer vol toe te nemen, terwijl iedereen zich klaarmaakt voor het beste en tevens laatste nummer van de avond. Mijn Slayer-shirt, waar de mouwen van af zijn geknipt, is doordrenkt van het zweet, mijn oren suizen en mijn lichaam doet pijn. Het was de beste avond van mijn leven.
Hoewel, deze ervaring naar waarschijnlijkheid niet veel mensen zal aanspreken, is dit beeld voor veel metalheads de hemel op aarde. De liefde voor de muziek gaat diep, waarbij het meemaken van een live optreden het hoogtepunt is voor velen. Echter, zit deze korte anekdote vol overdreven stereotypen. Het geeft wellicht goed weer hoe veel mensen metal-muziek beleven, maar mist wat mij betreft de essentie van het genre. Het is oppervlakkig om te denken dat metal slechts schelle gitaren en schreeuwende mannen betreft. Metal is meer dan muziek, hoewel velen het tegendeel beweren.
Black Sabbath begon met op een manier te provoceren die nog niet eerder was vertoond.
Provoceren vanaf het begin
Met de oprichting van de band Black Sabbath in 1970 ontstond een nieuw muziekgenre dat later onder de naam heavy metal bekend zou komen te staan. Zwartgelakte nagels, teksten over Satan en duivelse gitaren verlegde de grenzen in het muzikale landschap. Het was anders dan wat mensen ooit hadden gehoord en wist ondanks de afkeur van velen waardering te krijgen voor het nieuwe genre. Het ontstaan van het genre geeft wat mij betreft al een goed beeld van de ware essentie van heavy metal. Black Sabbath begon met op een manier te provoceren die nog niet eerder was vertoond. Door hun lange haren en hun zwarte kleren had de band voor veel mensen een kwaadaardig voorkomen, die goed leek aan te sluiten op de muziek die ze maakten. Veel mensen waren bang dat de muziek een slechte invloed zou uitoefenen op de toenmalige jeugd en keurde de muziek daarom af. Het tegendraadse gedrag van metal-artiesten is de oorzaak van veel onbegrip rond het genre. Toen Slayer hun nummer ‘Angel of Death’ uitbracht, was dit voor veel mensen aanleiding om de band van antisemitisme te beschuldigen. Met teksten over de holocaust wist de band veel mensen te choqueren. Bovendien maakte de band veelvuldig gebruik van het pentagram (een symbool die voor veel mensen duivelse betekenissen uitdraagt), waardoor de band als satanistisch werd weggezet. Door te provoceren wisten bands als Black Sabbath en Slayer grenzen te verleggen en daardoor vorm te geven aan metal-muziek. De grondleggers van heavy metal hebben het essentiële provoceren, wat voor veel onbegrip, angst en afkeur zorgt, toegevoegd aan het genre.
Een onverwacht middel van maatschappijkritiek en zelfreflectie
Heavy metal is niet enkel een manier om te rebelleren tegen bezorgde ouders, maar ook een manier om maatschappelijk ongenoegen te uiten en taboes te doorbreken. Waar veel muziek in de jaren 80 vrolijke melodieën en opbeurende teksten betrof, waarbij er werd gezongen over dansen, disco en de liefde, werd heavy metal gebruikt als een middel van grensverleggende maatschappijkritiek. In hun nummer ‘Fight Fire With Fire’ uitte Metallica hun zorgen over de toenmalige dreiging van een atoomoorlog tijdens de Koude Oorlog. In hun nummer ‘War Pigs’ wierp Black Sabbath een kritische blik op de Vietnam Oorlog. Het provocerende voorkomen mag dan voor veel afkeuring en onbegrip zorgen, maar metal is op die manier altijd een kunstvorm gebleven waarbij grenzen worden verlegd, taboes worden doorbroken en ruimte is voor kritiek en zelfreflectie. Ook nu, ruim 51 jaar na het ontstaan van het muziekgenre, blijft metal zijn essentie als provocerende grensverleggende muziekgenre voortbrengen. In het album ‘From mars to sirius’ uit 2005 snijdt Gojira relevante en conflicterende onderwerpen aan. Klimaatverandering, milieuschade en de mogelijke wederopstanding van een dode planeet worden door middel van meeslepende dramatische muziek perfect uitgebeeld.
Niet alle heavy metal is diepgaand en controversieel beladen, maar het genre leent zich als geen ander voor grensverleggende expressie.
Ondanks dat ik mijn best heb gedaan om het cliché te vermijden, ontkom ik er echt niet meer aan. Voor velen is metal meer dan muziek. Voor velen is het een passie, een levensstijl. Oppervlakkig gezien zijn de instrumenten hard en de teksten beangstigend. Je moet ervan houden. Onder die laag van muzikale voorkeur en stereotypering schuilt een wereld van kritische vooruitstrevende genialiteit die met bijpassende dramatiek muzikaal tot leven komt. Niet alle heavy metal is diepgaand en controversieel beladen, maar het genre leent zich als geen ander voor grensverleggende expressie. Terugkomend, op de inleiding hoop ik jullie interesse te hebben gewekt voor de machtig mooie wereld van heavy metal. Volgende keer zal ik schrijven wat dit genre voor jou kan betekenen en waarom iedereen naar heavy metal zou moeten luisteren.
Cover: Sebastian Ervi
Edited by Vanessa Yu
