De zomer is weer in het land, en daarmee is ook de komkommertijd aangebroken. Er is weer ruimte voor nieuws over de vakantie van Chantal Janzen en de zomerlook van Tim Hofman. De ideale tijd om jouw normaal genegeerde boodschap wel de wereld in te slingeren. Waar komt deze zomerleegte toch vandaan? Waarom heeft de zomer minder relevant nieuws, en hoe wordt hier ook tactisch gebruik van gemaakt?

Waarom bestaat komkommertijd?

Elke dag gebeuren er, ook in de zomer, miljarden dingen. Toch heeft de krant in de zomer minder om over te schrijven, en het achtuurjournaal je minder te vertellen.

Het klinkt misschien een beetje gek dat er in de zomer minder nieuws is. Iedereen leeft toch gewoon door? Elke dag gebeuren er, ook in de zomer, miljarden dingen. Toch heeft de krant in de zomer minder om over te schrijven, en het achtuurjournaal je minder te vertellen. Dit komt omdat er in sectoren die normaalgesproken een groot deel van het nieuws bepalen , niet of op een lager pitje wordt doorgewerkt. Dit is met name zo in de politiek,  en hun zomerreces. Het hele jaar stond de krant vol met de toeslagenaffaire, verkiezingscampagnes, debacles over Pieter Omtzigt en zo voort. In de zomer zijn de meeste politici met vakantie en kunnen er geen nieuwe wetten worden aangenomen. Op deze manier krijg je niet bepaald snel voorpaginanieuws. Maar niet alleen de politiek zorgt voor een gebrek aan nieuws. Ook theaters leveren in de zomer nauwelijks premières en sportcompetities liggen meestal stil. In het bedrijfsleven en de economie valt in de zomer ook weinig te beleven. Allemaal gebeurtenissen die normaal een aanzienlijke plek in de krant of het journaal opeisen. Op deze manier zorgt de vakantie ervoor dat er minder standaard nieuws is om over bericht te geven. 

Een internationaal fenomeen

Een heleboel landen hebben een term voor komkommertijd. Amerika spreekt zo van the big gooseberry time, in Noorwegen en Denemarken hebben het over argurketid (letterlijk augurkentijd). Het gebrek aan nieuws in de zomerperiode is dus geen Nederlands verschijnsel, maar iets waar de journalistiek in veel landen last van heeft. Opvallend is dat veel landen ongeveer dezelfde term voor deze periode in de journalistiek gebruiken. De herkomst van deze term in het Nederlands is niet helemaal zeker. Wel is zeker dat de zomer vroeger voor komkommerkwekers een drukke tijd was, terwijl de handel en andere vakgebieden juist bijna stil lagen. Doordat deze periodes altijd samen vielen is de associatie van leegte ontstaan bij het woord. Het woord komkommertijd is al vanaf 1787 in het Nederlands terug te vinden. Iemand als Multatuli had het bijvoorbeeld al over “in ‘t hartje van den komkommertyd”. Waarom het nu voornamelijk slaat op de verandering in het nieuws is niet helemaal bekend. Vroeger was het begrip een stuk breder. Toch houden vele landen vast aan een woord als dat van ons. 

Wat gebeurt er met het nieuws in komkommertijd?

‘Het is weer komkommertijd hoor’ gaat je tijdlijn dan met de bijbehorende screenshots van het ‘nieuws’.

Hoewel er in de zomer vaak minder groot nieuws is, wordt de tijd van het journaal volgepraat en brengt de krant nog steeds voorpaginanieuws. Dit zorgt ervoor dat er ruimte komt voor nieuws over gebeurtenissen waar normaalgesproken geen berichtgeving over zou zijn ontstaan. Op sociale media wordt in deze periode alom grappen gemaakt over het nieuws. Een nieuwtje over een BN’er dat groots wordt gepusht op je nieuwsapp. ‘Het is weer komkommertijd hoor’ gaat je tijdlijn dan met de bijbehorende screenshots van het ‘nieuws’. Toen een NU.nl een tijdje geleden kopte met ‘Tim Hofman heeft slecht vakantieweer’ plaatste hij dit op zijn Instagram. ‘Hardop gelachen’ luidde het onderschrift. Toch is nieuws in tijden van de zomer niet altijd alleen maar grappig of oninteressant. Deze tijd wordt door mensen soms tactisch ingezet om hun nieuws op de agenda te zetten. Daarom vinden bepaalde gebeurtenissen niet per toeval in de zomer plaats.

Gebruik maken van deze tijd

Veel mensen zijn zich ervan bewust dat komkommertijd bestaat, en kunnen deze tijd dan ook gebruiken om in het nieuws te komen.

Veel mensen zijn zich ervan bewust dat komkommertijd bestaat, en kunnen deze tijd dan ook gebruiken om in het nieuws te komen. Denk bijvoorbeeld aan iemand die graag het nieuws zou halen met een protest. Op een doodgewone dinsdag is de kans niet zo groot dat je met jouw protest het nieuws haalt. Per jaar zijn er duizenden demonstraties, waarvan alleen een fractie grote of opvallende demonstraties het nieuws haalt. Komkommertijd laat door het gebrek aan standaard politiek en cultureel nieuws ruimte over voor nieuws dat normaal weinig aandacht zou krijgen. De kans dat jouw demonstratie het nieuws tijdens komkommertijd haalt is dus iets groter dan in normale nieuwstijden, en daarom is het zeker niet onverstandig rekening te houden met deze komkommertijd. Deze tactische timing wordt niet alleen door demonstranten gebruikt. Meer mensen of organisaties die hun ideeën op de kaart willen zetten, maken gebruik van de zomer. Zo zijn er mensen die graag nieuws maken van de resultaten van hun onderzoek, die in de zomer graag de kans grijpen op een mogelijkheid om het nieuws te halen. Daarnaast kennen bedrijven deze journalistieke zomerleegte, de perfecte tijd om met jouw succesverhaal en missie in het nieuws te komen. Het strijdveld voor een plekje in het nieuws is in de zomer simpelweg iets beter te overzien.

Niet waterdicht

Een handige tactiek, maar echt waterdicht is het niet. Hoewel meer nieuws dan je zou denken redelijk voorspelbaar is, blijft het echte nieuws de uitzondering op de regel in ons dagelijks bestaan. Groot nieuws kan altijd plaatsvinden, ook in de  zomer of vakantie. Je moet hierbij vooral denken aan negatieve gebeurtenissen zoals aanslagen en vliegtuigrampen. Toch zijn er ook vrolijke gebeurtenissen die extra nieuws kunnen opleveren in de zomer, bijvoorbeeld speciale evenementen in de sport zoals de Tour de France en de Olympische spelen. Zo is er toch bijna altijd nieuws en dat is misschien maar beter ook. Een wereld waarin al het nieuws verdwijnt in een vakantieperiode zou een beetje raar aanvoelen. De zomer heeft zeker impact, en daarom hebben we onze beroemde komkommertijd. Toch is er altijd iets om over te schrijven.

Cover: Congerdesign

Edited by: Kim Bron