Al langer leven we op het wereldwijde web graag in onze eigen veilige internetbubbel van mensen met dezelfde mening. Onze tijdlijnen worden ook wel echokamers genoemd, waarin we continu worden blootgesteld aan mensen die onze gedachten en ideeën bevestigen. Mensen die het tegenovergestelde vinden volgen we minder snel, of worden na een tijdje van onze beginschermen verwijderd. Als we het zelf niet doen zijn daar  ook nog algoritmes voor, die tegengeluid graag voor ons wegmoffelen in de uithoekjes van het internet. Voor een lange tijd was deze echokamer het meeste van wat we zagen, omdat de wereld niet verder rijkte dan ons eigen huis. Wat heeft de pandemie met onze bubbels gedaan?

De filterbubbel

Onze sociale media zijn geen afspiegeling van de maatschappij, maar een afspiegeling van onze eigen gedachten. Door continu te klikken op artikelen die je eigen mening bevestigen, zullen de volgende voorgestelde artikelen niet afwijken van deze mening. Ook voorgestelde Instagramberichten, tweets, accounts en TikToks worden nauwkeurig afgesteld op onze eigen voorkeuren. Algoritmes zorgen ervoor dat je steeds dieper in je bubbel van eigen mensen en meningen verkeert als jij door je telefoon scrolt. Ook zelf hebben we de neiging om mensen met dezelfde mening te volgen en mensen met een andere mening niet. Zo leeft iedereen online in zijn/haar/diens eigen kleine universum van eigen waarheid. Waarin bijna iedereen het over bepaalde zaken eens is en artikelen en berichten dit ook continu bevestigen. Die internetbubbels waren er natuurlijk al een hele tijd en de meeste mensen zijn zich hier inmiddels ook wel van bewust. Toch zijn we door de pandemie misschien wel dieper in onze bubbels gezogen, omdat het internet voor veel mensen een uitweg is geweest in tijden van onzekerheid en verveling.

Kleine reminders dat de mening waarmee je jezelf hebt omringt niet overal de heersende mening is.

In contact komen met een andere mening

Normaalgesproken heeft de filterbubbel impact, maar is de wereld daarbuiten groot. Mensen met een andere mening kom je in de offline wereld continu tegen. Hoewel we vaak de neiging hebben om ons in directe kringen ook offline te omringen met gelijkgestemden kan je dat niet overal volhouden. Mensen denken allemaal verschillend en dus kom je overal mensen tegen die het niet met je eens zijn. Bij je bijbaantje, de mensen voor je in de rij, op je school of studie. Kleine reminders dat de mening waarmee je jezelf hebt omringt niet overal de heersende mening is. En laten dit nou net plekken zijn die in lockdowns veelal werden gesloten of minder werden bezocht. De kleine aanraking met de buitenwereld was tijdens de pandemie niet direct om je heen, maar vaak via het internet. Je dagelijkse bezigheden werden een tijd lang gebaseerd op je beste vriendschappen, dichtstbijzijnde familie en het internet. Een bubbel ver weg van mensen die het niet met je eens zijn. Nog meer dan normaal.

Veilige bubbel

Het gebrek aan contact met mensen die minder dicht bij je staan en de hoeveelheid contact en vermaak dat van het internet moet komen, maakt de pandemie een tijd waarin mensen dieper in hun bubbel verzeild raken. De offline en online wereld zijn bij veel mensen waarschijnlijk een echokamer geworden. Weinig mensen zijn het continu oneens met hun beste vrienden, al kan dit bij sommigen natuurlijk wel het geval zijn. Tijdens de pandemie kunnen mensen door deze extreme bubbel het gevoel krijgen dat een groter percentage het met hun eens is, dan in de realiteit het geval is. Denk aan mensen die het idee hebben dat een heel groot deel van Nederland tegen een coronavaccinatie is, de cijfers spreken ze tegen, maar op hun tijdlijn is vaak bijna iedereen het met ze eens. Als je iedere dag bevestiging krijgt van jouw standpunt en duizenden mensen het met je eens zijn, wie vertelt je dan hoe klein je bubbel is? Als we onvermijdelijk een keer wel met onze neus op de feiten worden gedrukt kan dit voor sommigen ongeloofwaardig aanvoelen. Zoals peilingen voor de verkiezingen, waarvan Thierry Baudet vol bleef houden dat ze waren gefraudeerd.

Echt lekker veilig?

De bubbel waar we op vertrouwen geeft een stukje veiligheid en waardering. Zeker tijdens een pandemie kan je die wel gebruiken. Toch kan het ook gevaarlijk zijn om te denken dat iedereen het met je eens is. Als we steeds verder naar een bepaalde mening worden geduwd, maar niet allemaal naar dezelfde, kunnen verschillen in ons land erg groot worden. Dit kan zorgen voor extra onbegrip en conflict. De bubbels creëren naast veiligheid soms ook een dieper wantrouwen jegens de regering of laat mensen geloven in fake news.

Vind in je eigen kleine universum soms een weg naar buiten.

En nu?

Dat we als mens soms toe te trekken naar een bubbel is heel logisch. We doen het offline en online. Het belangrijkste is dat je bewust bent van de bubbel en dat niet alles dat je tegenkomt aan meningen de waarheid of universeel zijn. Blijf luisteren naar anderen. Vind in je eigen kleine universum soms een weg naar buiten. De wereld van achter je scherm en je vrienden staat logischerwijs op een grotere afstand dan normaal, maar haal hem soms eventjes naar binnen. Een wereld hopelijk die steeds verder opent zal hier vast mee helpen.

Cover: Mohamed Hasan

Edited by: Vanessa Yu