De billboards bij de metrostations ook gezien? Een week geleden introduceerde het RTL Nieuws met veel bombarie haar nieuwe vormgeving. Een nieuwe tune, een nieuw logo en een nieuwe studio. ‘Modern’ is het toverwoord. Een kreet die twee jaar geleden ook bij het NOS Journaal klonk toen daar een nieuwe, ‘newsier’ huisstijl werd gelanceerd. Nieuws brengen RTL en NOS allebei, maar wie is het nieuwst?

Eigentijds nieuws
‘Nieuw RTL Nieuws tevreden’, kopte de NOS vorige week op haar website nadat het RTL Nieuws haar vuurdoop in de nieuwe studio had beleefd. Dapper van de NOS, om een heel artikel te wijden aan haar triomferende concurrent. Sterker nog, de NOS kon niet ophouden met de loftrompet te steken: directeur Jan de Jong blaast er nog steeds op.

Prachtig nieuw decor van RTL Nieuws! Complimenten. We kunnen, nee moeten, gaan sparen. Houden elkaar lekker scherp zo!

— Jan de Jong (@jandejong) May 5, 2014

De reacties op het nieuwe RTL Nieuws waren overwegend positief. De Britse vormgever Mark Porter heeft goed werk geleverd. Op Twitter waren het voor de verandering niet de negatieve commentaren die de boventoon voerden. Het nieuwe jasje van het RTL Nieuws zou ‘als gegoten zitten’, vindt ook Volkskrant-recensent Jean-Pierre Geelen. Zelfs Piet Bakker, nu lector massamedia en digitalisering aan de Hogeschool Utrecht, was enthousiast, want ‘het oogt ruimtelijk en is eigentijds’. Oké, er gaat nog wel eens iets mis met de grote schermen waar nu het nieuws op wordt geprojecteerd, zoals bijvoorbeeld cijfers die net buiten beeld vallen. En het is behoorlijk wennen dat Jan de Hoop nu ‘s ochtends vroeg staand moet ontbijten. Waar is z’n mok gebleven?

Loopje
Sportieve reactie van de NOS, dat ongetwijfeld met argusogen naar het warme onthaal van het ‘nieuwe’ nieuws kijkt. De commentaren op het vernieuwde NOS Journaal, twee jaar geleden, waren meer verdeeld. Hoofdredacteur Marcel Gelauff wijdde nog een speciaal hoofdredactioneel stuk aan de vele kritieken. De grafische effecten in de nieuwe studio zouden te veel van het goede zijn, het loopje leidde af en, jawel, ‘de vloer was vies’.

Kinderziektes, dat speelde volgens de NOS zeker mee. Maar na twee jaar zijn de kinderziektes inmiddels volwassen geworden en nu moet blijken, met een moderne en eigentijdse concurrent, of de vormgeving van de NOS houdbaar is. Met name het loopje stuit nog altijd op wat kritiek. Geelen stelt in de Volkskrant dat het loopje niet meer heel storend is, maar voegen de paar stappen op de kille nieuwsvloer iets toe? Niet bepaald.

Klaar voor de toekomst
In Het Parool prijst John Driedonks, docent multimediajournalistiek aan de School van Journalistiek in Utrecht, de nieuwe studio, die volgens hem toekomstbestendig is. “Alles ademt crossmedialiteit. Zij weten dat kijkers niet om acht uur trillend klaar zitten voor het nieuws. RTL is hier echt een slag aan het maken. Bij de NOS ziet het er strak uit, maar het oogt nog wel erg traditioneel.”

De kijkcijfers van beide programma’s spreken de opvattingen van ‘de mensen die er verstand van hebben’ alleen tegen. Eind 2011 wisselden RTL en NOS vrijwel dagelijks stuivertje om wie de meeste kijkers had – beiden rond de anderhalf miljoen. Sinds de vernieuwingen bij het NOS Journaal in mei 2012 stemmen gemiddeld twee miljoen kijkers af op Nederland 1, terwijl het RTL Nieuws om half acht zo’n miljoen kijkers verwelkomt. Ook de afgelopen week was dit, ondanks de nieuwe RTL-huisstijl, de verhouding. De nieuwe studio en huisstijl hebben RTL afgelopen week nog niet wezenlijk veel meer kijkers opgeleverd. Driedonks denkt echter dat de verhoudingen nog wel eens anders kunnen worden. “De kans is groot dat jongeren dit aantrekkelijk vinden en dan gaan ze ook naar alle andere RTL-platformen.”

‘Hartstikke tevreden’
Het NOS Journaal en het RTL Nieuws zijn dan nu modern. En ‘newsy’. Beide actualiteitenrubrieken leggen de nadruk op beeld, wat steeds belangrijker wordt bij het overbrengen van nieuws. RTL is tevreden, zo liet hoofdredacteur Harm Taselaar al aan de NOS weten. Ook Marc Schreuder, adjunct-hoofdredacteur van RTL Nieuws, is in zijn nopjes met de nieuwe studio. Het technisch potentieel dat de nieuwe vormgeving heeft is volgens hem het belangrijkste wapenfeit. Maar ook NOS-hoofdredacteur Marcel Gelauff is nog altijd blij met zijn vernieuwde NOS Journaal. ”Het is menselijker, dichterbij en minder afstandelijk en zakelijk. De presentatoren kunnen naar de kijker toekomen en hem of haar meenemen naar het nieuws.”

En toch: het draait uiteindelijk niet om de vorm. Het gaat om de inhoud. Althans, dat is waarin nieuws zich onderscheidt. Het RTL Nieuws weet met haar nieuwe huisstijl op efficiënte manier tot de kern te komen. Een grote nieuwe studio, grote nieuwe veranderingen. Maar een hoofdredactionele uitleg over waarom juist nu deze stap wordt gezet blijft uit en is ook niet noodzakelijk voor RTL. Dat zegt genoeg – alsof het niets nieuws is.